Thú chơi Tiền Cổ của anh Mạc Văn Can

Đến với thú chơi tiền và tem cổ một cách ngẫu nhiên, anh Mạc Văn Cam (Phú Kim, Cát Trinh, Phù Cát) đã tìm được cho mình niềm vui thực sự. Hơn mười năm vào Nam ra Bắc, hiện anh Cam có bộ sưu tập tiền cổ khá đồ sộ..
Mạc Văn Cam tìm đến thú chơi tiền và tem cổ khá bất ngờ. Tình cờ, anh đọc được một bài thơ của nhà thơ Mai Thìn và vô cùng tâm đắc với câu “Mỗi người ai cũng có đam mê”. Anh tâm sự: “Trong bộn bề của cuộc sống thường nhật, mỗi người đều tìm cho mình một thú vui riêng, quan trọng là ta phải tìm ra cốt lõi của niềm vui. Và niềm vui của tôi là những đồng xu, tờ tiền, con tem đã úa màu thời gian. Nhưng chính đó lại là chứng nhân lịch sử cho sự thịnh suy của một vương triều, một thời đại”.

Niềm vui của một thú chơi

Bắt đầu sưu tầm từ cuối những năm 90 của thế kỷ trước, hiện bộ sưu tập của anh Cam có ba nhóm tiền cổ: tiền Trung Quốc, tiền Việt Nam và tiền Đông Dương. Tiền Trung Quốc có niên đại sớm nhất trong bộ sưu tập của anh là tiền Ngũ thù – Nguyên diên (năm 12 trước Công nguyên), với lỗ vuông rất rộng. Tiếp đến là tiền Đại Định thông bảo (Vũ Xiển, năm 581 thời Bắc
Chu); tiền thời nhà Đường (Đường Minh Hoàng – Lý Long Cơ) có rất nhiều kiểu loại, nhưng phổ biến nhất là loại tiền Khai Nguyên thông bảo (713-741). Nhiều nhất trong bộ tiền cổ Trung Quốc của anh Cam là loại tiền thời nhà Thanh (1644 - 1911) với nhiều niên đại và kiểu loại phong phú như: Thuận Trị thông bảo (1644 - 1660), Khang Hi thông bảo (1661-1722), Đạo Quang thông bảo (1821-1851)… Trong số các loại tiền cổ của Trung Quốc, anh đặc biệt thích thú với đồng tiền Phong Hoa - Tuyết Nguyệt. Anh cho biết, đây là loại tiền mà người mẹ tặng cho con gái khi cô gái lên kiệu hoa về nhà chồng. Trên một mặt của đồng tiền có những
họa tiết thể hiện các đôi nam nữ đang hành lễ trong ngày cưới rất tinh xảo và độc đáo.

Bộ sưu tập tiền Việt Nam
của anh Mạc Văn Cam cũng khá đa dạng, phong phú. Trong đó nhiều nhất là các loại tiền của nhà Nguyễn, nhà Tây Sơn như Quang Trung đại bảo (1789-1792), Minh Mạng thông bảo (1820 - 1840,Bảo Đại thông bảo (1926-1945)… Ngoài ra, một số loại tiền sớm thuộc niên hiệu nhà Lê như Thiệu Bình thông bảo (1434 - 1442), Hồng Đức thông bảo (1470 - 1497), loại tiền khá tiêu chuẩn của tiền cổ Việt Nam, cũng có mặt trong bộ sưu tập của anh.

Tiền là hiện vật lịch sử có thể thông báo nhiều thông tin về thời đại nó xuất hiện. Không người sưu tầm nào lại không muốn biết những thông tin liên quan về món đồ mình vừa tìm được. Nói rằng với thú chơi này người ta dần dần bồi túc tình yêu quê hương, dân tộc là vì thế. “Tìm được đồng tiền mình muốn giống như mò kim đáy bể, tìm được rồi thì vui như trẻ con được quà vậy, cả đêm trằn trọc không ngủ được, chợp mắt một lát là lại muốn thức dậy để nhìn ngắm đồng tiền lần nữa”- anh Cam tâm sự.
Nói đoạn anh vào nhà trong và khệ nệ mang ra hai chiếc va li lớn. Anh nhẹ nhàng mở ra, trước mắt tôi là cả một bộ sưu tập tiền giấy cổ. Theo anh Cam, để tiền trong va li rất dễ
bị mối, mọt cắn nên phải thường xuyên kiểm tra, mươi ngày nửa tháng mà không xem xét là không thể yên tâm được.

Bộ sưu tập tiền giấy của anh Cam tuy không nhiều, nhưng cũng thuộc loại quý hiếm và là niềm ao ước của nhiều người. Theo anh Cam, quý và nhiều nhất trong bộ sưu tập là tiền giấy thời Đông Dương. Những tờ giấy bạc ghi lại một thời lịch sử của ba
nước Việt Nam,Lào, Campuchia. Ngoài ra, anh cũng có bộ tiền thời 9 năm kháng chiến chống Pháp (tín phiếu), bộ tiền giấy Nam Việt và Bắc Việt thời kỳ đất nước bị chia cắt thành hai miền.

Mười năm đeo đuổi chút tình là đây

Với bộ tiền cổ đồ sộ như vậy nhưng anh Cam vẫn khiêm tốn tự nhận mình chỉ là một người sưu tầm nghiệp dư. Có lần, vào thị trấn Đập Đá (An Nhơn) có việc,tình cờ anh tìm được đồng An Nam trong đống đồng nát đang chuẩn bị đưa vào lò để nấu lại. “Đó chỉ là một trong những dịp may hiếm có mà tui gặp, còn lại thì việc tìm kiếm vất vả lắm, đã theo thú chơi này thì
phải kiên nhẫn và chấp nhận ăn bờ ngủ bụi” - anh Cam nói.Anh Mạc Văn Cam đang mắc bệnh hiểm nghèo, để chống chọi lại bệnh tật, anh
phải ra Bệnh viện Trường ĐH Y Dược Huế để điều trị với số tiền rất lớn.
Tuy nhiên, khi tôi thử đề cập đến khả năng phải bán bộ sưu tập để chạy thuốc thang thì anh khẳng định: “Bệnh mình mắc là bệnh mà y khoa đã bó tay, nên dù thế nào tôi cũng không bán”. Anh còn cho biết rằng một khi bệnh tình trầm trọng, không thể gắn bó với bộ sưu tập tiền và tem cổ(ngoài tiền ra anh còn sưu tập tem), anh sẽ tặng nó cho Bảo tàng tỉnh.Điều anh mong muốn nhất bây giờ là tìm được người thật sự biết ứng xử với bộ sưu tập, lúc đó anh sẽ thực sự thanh thản và vui vẻ sống chung
với bệnh tật.

Văn Lực